سنت علمی رایج در دوران اسلامی با ترجمه‌ی متون یونانی آغاز شد و در زمینه‌های مختلف از مثلثات و جبر و نجوم تا طب و داروشناسی و علوم مکانیکی به نتایج درخشانی رسید. این مسیر پر فراز و نشیب هرگز یکنواخت و یک‌دست نبود. نمی‌توان به طور دقیق، نمودار اوج و حضیض آن را رسم کرد، اما روشن است که این سنت علمی هرچه بود، با گذراندن دوران طلایی‌اش، رو به افول رفت و دانش اروپاییان از آن پیشی گرفت. در حوالی قرن 9 و 10 هجری قمری، اروپا مراحل مقدماتی علمی خود را با استفاده از آثار عربی و یونانی سپری کرده بود و در آستانه‌ی شکستن چارچوب‌های پیشین علم قرار داشت. اما دانشمندان سرزمین‌های اسلامی مشغول تکرار و بازنویسی آثار پیشینیان خود بودند. از این روزگار به بعد پرسش اساسی تاریخ علم در ایران و سایر کشورهای اسلامی تغییر می‌کند و به جای آنکه به دنبال این باشیم که «دانشمندان اسلامی چگونه به تولید علم می‌‌پرداختند»، باید به سراغ این مسئله برویم که «آن‌ها چگونه از علوم تولید شده در اروپا آگاه می‌شدند»؟